2023 yılının Ekim ayında dünyaca ünlü Nobel Ekonomi Ödülü sahibi Daniel Kahneman’ın ani vefatı, hem akademik çevrelerde hem de dünya genelinde büyük bir şok etkisi yarattı. Ekonomi teorilerine ve insan davranışlarının incelenmesine kattığı yeniliklerle tanınan Kahneman'ın hayatına son verme kararı, "yardımlı intihar" konusunu yeniden gündeme taşıdı. Bu trajik olayın ardından toplumda, psikolojiden etik tartışmalara kadar geniş bir yelpazede yankılar uyandıran tartışmalar başlamış durumda.
Daniel Kahneman, 1934 yılında Tel Aviv'de doğmuş ve Harvard Üniversitesi'nde psikoloji eğitimi alarak kariyerine yön vermiştir. Psikolojideki davranışsal ekonomi alanının öncüsü kabul edilen Kahneman, 2002 yılında Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanarak bu alandaki katkılarını uluslararası çapta tescillemiştir. Kahneman’ın en bilinen eserlerinden biri olan "Thinking, Fast and Slow" (Hızlı ve Yavaş Düşünme), insanların karar verme süreçleri üzerinde derinlemesine bir analiz sunmaktadır.
Yardımlı intihar konusuyla bağlantılı olarak Kahneman, yaşam kalitesinin belirlenmesi, sağlık politikaları ve bireylerin son dönemlerinde alacakları kararlarla ilgili derin düşünceler geliştirmiştir. Özellikle yaşlılık ve hastalık döneminde bireylerin yaşamları üzerindeki haklarının önemine değinen Kahneman, bu konudaki etik ve psikolojik içerikleriyle dikkat çekmiştir. Bu bağlamda, yaşam sonu kararların bireysel seçim olduğunu savunan Kahneman, insanlar üzerindeki güç ve etki konularında tartışmaların fitilini ateşlemişti.
Kahneman’ın ani ölümü, "yardımlı intihar" konusunu Türkiye ve dünya genelinde yeniden alevlendirdi. Yardımlı intihar, kişinin yaşam kalitesinin belirli bir noktaya ulaşmaması durumunda, gönüllü olarak yardımla yaşamına son vermesini ifade etmektedir. Bu konu, hem toplumsal hem de etik açıdan derin tartışmaları beraberinde getiriyor. Geleneksel olarak, yaşam ve ölüm üzerine yapılan tartışmalar, daha önceki dönemlerde de olduğu gibi günümüzde de önemli bir gündem maddesi olmuştur.
Kahneman, yaşama dair düşüncelerinde, bireylerin son dönemdeki deneyimlerinin, kişisel kararlarını şekillendiren en güçlü etkenlerden biri olduğunu belirtmiştir. Bu bağlamda, yardımlı intihar hakkında daha fazla bilgi edinmeden karar vermenin yanlış olduğunu vurgulamıştır. Bu görüş, günümüz toplumlarının etkilendiği çatışmalı etik meselelerin merkezinde yer almaktadır. Kimi ülkelerde yasal hale getirilen yardımlı intihar uygulaması, kamuoyunda yoğun tartışmalara yol açarak, yasalar, ahlaki değerler ve insan hakları açısından endişeleri gündeme getirmektedir.
Kahneman’ın kaybı, sadece bilim dünyasını değil, toplumu derinden etkilemiştir. Onun bu konudaki fikirleri ve akademik kariyeri, bireylerin sağlık durumlarıyla ilgili olarak alacakları kararların önemine dair çağrılar yapmıştır. Sadece ekonomik modeller üzerine değil, insanların hayatını etkileyen birçok konuya dair yaptığı derinlemesine çalışmalar, topluma yön vermekte etkili olmuştur. Kahneman’ın hayatına son verişi, yarattığı etkiyi ve bıraktığı mirası sorgulatarak, toplumsal algıyı değiştirmekte ve bu konudaki tartışmaları alevlendirmektedir.
Sonuç olarak, Nobel Ödülü sahibi Daniel Kahneman, sadece akademik dünyada değil, toplumda da tartışmalara yol açacak önemli konuları gündeme getirerek, düşüncelerinin ne denli önemli olduğunu bir kez daha gösterdi. Onun hayatını kaybetmesiyle birlikte, yardımlı intihar konusunun toplumsal açıdan nasıl ele alınabileceği, gelecekteki yasaların değişimi ve halk sağlığına dair yaklaşımlar üzerinde etkili olabilecek düşünceler geliştirilmesi gerekliliği açığa çıktı. Kahneman, insan davranışlarını anlamaya yönelik çabalarıyla hatırlanacak bir akademisyen olmakla birlikte, son vefatı ile de derin ve düşündürücü bir miras bırakmıştır.
